Reisverhaal: Het IJzeren gordijn

Op een kaart van Europa uit 1949 staarde het me aan: nog een grens, of beter een ex-grens. Voor Duitsland loop ik niet bepaald warm. Het is me te geregeld, te schoon, te ernstig, en ik ben de taal van Goethe niet machtig, maar ik heb goede herinneringen aan een stuk ex-DDR op een motorreis naar Polen, Rusland en Finland, en de Italiaanse bergen waar ik zo naar snak, kunnen het sluitstuk worden. Tijd om plannen te smeden ...

Tekst en foto's: Trui Hanoulle

Ik bestudeer de langste fietsroute van Europa, de Iron Curtain Trail, download GPS-tracks, pas die aan, en beslis halfweg te beginnen en naar het zuiden te rijden. Mijn voornemen: zo dicht mogelijk langs het voormalige IJzeren Gordijn blijven aan Oost-Duitse kant, waar mogelijk offroad, musea en monumenten bezoeken en praten met Oost- en West-Duitsers, jong en oud. Hobbelend op de nagelnieuwe KTM 390 Adventure langs dit litteken van de recente Europese geschiedenis, wordt het ook bijna per ongeluk een studiereis naar een zelf-beleefd verleden, en mijn steenkolenduits gaat er met zevenmijlslaarzen op vooruit.

Ogen overal

Als eerste uitvalsbasis kies ik een kleine camping net over de Oost-Duitse grens. Ik sta tussen fietsers, en lang niet voor het laatst. Tientallen reizende fietsers zal ik ontmoeten en letterlijk nul andere motards. Vlakbij, op de A2-snelweg, ligt de voormalige grensovergang Helmstedt-Marienborn, de belangrijkste tussen beide voormalige Duitslanden. Om West-Berlijn, dat de facto midden in de DDR lag, over de weg te bereiken, diende je deze grensovergang te nemen. 8 tot 12 miljoen Westerse burgers passeerden hier jaarlijks. Voor DDR-burgers was het schier onmogelijk om naar niet-communistische landen te reizen.

En dan daagt het ... hier was ik al eens! ’s Nachts, in een auto, onderweg naar een vriend in Berlijn. De herinneringen komen terug: het aanschuiven, de schijnwerpers, de norse bevelen, de controles, de unheimliche stilte, het gespannen rijden op de DDR-snelweg, zonder verlichting en zonder tankstations. Van de snelweg afgaan of stoppen onderweg was ten strengste verboden. Zo was het om toen door de 140 km lange corridor door de DDR te rijden naar de levendige enclave van West-Berlijn. Een jaar later zou de Muur vallen.

De volledige versie van dit reisverhaal lees je in het aprilnummer van Motoren & Toerisme dat vanaf dinsdag 20 april in de winkel ligt.